Jak pracować nad samogłoskami?

Po pierwsze w wolnym tempie

Najistotniejszą umiejętnością przyswajaną w toku nauki jest według mnie utrzymywanie zwolnionego tempa mowy przy jednoczesnym wydłużaniu samogłosek, będących podstawą pięknej dykcji. Wokaliści muszą umieć dowolnie wydłużać samogłoski, gdyż to one niosą dźwięk oraz dają się modulować pod względem wysokości (decydują więc o melodii). Z tego względu uważam, że owej umiejętności powinno się poświęcić znaczną część ćwiczeń.

Po drugie rozluźniając mięśnie warg i żuchwę

Ze względu na połączenia powięziowe w ludzkim ciele niepotrzebne napięcia przenoszą się na mięśnie sąsiadujące. Usztywniając aparat artykulacyjny blokujemy swobodną pracę krtani.

Po trzecie ograniczając wizualne różnice między samogłoskami

Barwa samogłosek jest wynikiem ruchów języka (do przodu z obniżeniem obsady języka lub tyłu jamy ustnej z jej obniżeniem), którym towarzyszy także ruch żuchwy- podczas wymawiania samogłosek wysokich żuchwa zbliża się do szczęki, a podczas artykulacji niskich jest opuszczona. Istotna dla kształtu samogłoski jest również praca warg- stopień otwarcia ust i kształt otworu. Są to cechy bardzo osobnicze, a ich ustalenie jest sprawą dość umowną. Ruchy języka i warg pozostają w związku ze sobą, są harmonijne. Gdy język wycofuje się, wargi ulegają spłaszczeniu, gdy wargi zaokrąglają się, język przesuwa się do przodu. Jeśli któryś ruch języka jest niedostateczny, może być on skompensowany przez wyraźniejszy ruch warg (np. niedostateczne wycofanie języka przez wyraźniejsze zaokrąglenie warg). Zatem samogłoski są polimorficzne- ten sam efekt akustyczny może być uzyskany w różny sposób. W pracy nad samogłoską dążymy do tego, by zniwelować płaskie ułożenie warg, które jest przeszkodą w pięknym śpiewie.

Ćwiczenie

Proponuję, by nad każdą samogłoską początkowo pracować osobno. Poniższe ćwiczenie ma na celu utrwalenie nawyku ujednolicania układów warg przy poszczególnych samogłoskach oraz rozluźniania żuchwy.

Przed wypowiedzeniem ciągu sylab należy wziąć wdech otwierający gardło, podczas mówienia ruchem głaskającym od stawu skroniowo-żuchwowego do brody rozluźniać żuchwę, każdą sylabę w wyobraźni kierować przed siebie. Ćwiczenie wykonujemy dwojako- od lewej do prawej i w odwróceniu od prawej do lewej (pta-tpa... oraz tpa-pta).

pta - tpa

pto - tpo

ptu - tpu

pte - tpe

pti - tpi

pty - tpy

ptą - tpą

ptę - tpę